Kleszcze uważane są za jedne z najbardziej niebezpiecznych stawonogów zagrażających zdrowiu, zarówno ludzi, jak i zwierząt. W większości z nas kojarzą się z lasami, ale spotykamy je niemal wszędzie: na łąkach, pastwiskach, nad rzekami i jeziorami, w zaroślach a nawet na trawnikach w miastach i na wsi. Kleszcze są stawonogami zaliczanymi do pajęczaków, które są nosicielami wielu patogenów. Przenoszą wiele gatunków wirów i bakterii.

Rolnicy z uwagi na miejsce i charakter pracy, są szczególnie narażeni na choroby odkleszczowe. Kojarzymy je zazwyczaj z ciepłymi porami roku, ale aktywność  kleszczy występuje między majem a listopadem, a najwięcej zachorowań notuje się od maja do sierpnia.

Borelioza to groźna choroba zakaźna atakująca wiele narządów. Jest dziś najczęściej stwierdzana, jako choroba odkleszczowa. Przebiega wieloetapowo, a każda z jej faz daje inne objawy.

Objawy boreliozy wczesnej: rumień wędrujący i inne zmiany skórne, objawy grypopodobne kilka lub kilkanaście dni po ugryzieniu.

Objawy boreliozy późnej: przedłużający się stan podgorączkowy, dreszcze, nawracające bóle głowy, mięśni i stawów, huśtawki nastrojów, zaburzenia snu, duszności, nagłe problemy ze słuchem, powiększone węzły chłonne, nawracające bóle brzucha.

Rolnik (ubezpieczony w KRUS), po uzyskaniu decyzji Państwowego Inspektora Sanitarnego o stwierdzeniu choroby zawodowej może ubiegać się o jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, czy też rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania zachorowaniu jest niedopuszczanie do pogryzienia przez tego pajęczaka. Dlatego ważne jest przestrzeganie zasad, które to ryzyko minimalizują:

• - nosić szczelne obuwie i ubranie, zakrywające większość ciała,
• - stosować środki odstraszające kleszcze,
• - trzymać się z dala od miejsc, w których kleszcze zazwyczaj przebywają, takich jak wysokie trawy i tereny gęsto zakrzewione,
• - po każdym pobycie w plenerze starannie obejrzeć swoje ciało – skórę głowy, uszy, szyję, a szczególnie miejsca w zagięciach rąk, kolan, pachwin itp.,
• - używać preparatów odstraszających kleszcze,
• - stosować szczepienie ochronne.

Jeżeli doszło do ukąszenia, należy niezwłocznie usunąć kleszcza w następujący sposób:

• - trzymając pęsetę równolegle do skóry chwycić kleszcza zaraz przy skórze,
• - pociągnąć w górę zdecydowanym ruchem, nie wykręcać,
• - po usunięciu, przemyć ranę środkiem dezynfekującym,
• - obejrzeć miejsce ukąszenia.

Jeżeli nie można usunąć kleszcza, ponieważ tkwi bardzo głęboko, bądź jego część zostanie w skórze, należy niezwłocznie udać się do lekarza.. Ważna jest obserwacja organizmu, ponieważ początkowe objawy boreliozy mylone są często ze stanami grypowymi. Charakterystycznym objawem zakażenia boreliozą jest rumień, który pojawia się na skórze, wokół miejsca ukąszenia.

Informacje dotyczące chorób zawodowych rolników przekazywane są na szkoleniach i innych wydarzeniach organizowanych przez KRUS, znajdują się na stronie internetowej www.krus.gov.pl, oraz w placówkach KRUS, gdzie dostępne są również broszury prewencyjne – ZAPRASZAMY.

Opracowała : Alicja Fic – specjalista KRUS PT Polkowice